Крыху развагаў пра пэнсыі

Масавыя пратэсты ў Францыі супраць падвышэньня пэнсыйнага веку з 60 да 62 год навялі на пэўныя развагі на гэтую тэму (хоць пра сваю пэнсыю я пакуль ня думаю:). Перш за ўсё, адразу адзначу слушнасьць крокаў ураду Сарказі. Старэньне нацыяў у Эўропе – ужо даўна заўважаная тэндэнцыя. І 62 гады – далёка не найвысокі паказчык у Старым Сьвеце. Таму, пры ўсё павазе да сацыяльных правоў шэраговых французаў, думаю, што іншага выйсьця зараз французкі ўрад ня мае. Да таго ж, сярэлняя працягласьць жыцьця французаў за апошнія дзесяцігодзьдзі істотна вырасла.

А вось Беларусі ў гэтым сэнсе пахваліцца няма чым. Сярэдняя працягласьць жыцьця ў нас даволі невысокая ў параўнаньні з заходнеэўрапейскімі краінамі. А павелічэньне пэнсыйнага веку – справа часу. Часу, натуральна, пасьлявыбарчага. Адпаведна, пры захаваньні існых тэндэнцыяў у эканоміцы і дэмаграфіі праз пэўны чам пэнсыйнае забесьпячэньне можа стаць раскошай, якой змогуць насалодзіцца нямногія. І як бы цынічна гэта не прагучала, але, на мой погляд, такі вынік будзе справядлівай адплатай цяперашняму пакаленьню за абыякавасьць да ўсяго, што адбываецца ў краіне, і за банальнае няўменьне адстойваць свае правы.

Абмеркаваньне праблемаў пэнсыйнага забесьпячэньня вельмі часта зводзіцца да пытаньня пераходу ад разьмеркавальнай да назапашвальнай пэнсійнай сыстэмы, а таксама пытаньняў дэмаграфіі. Зразумела, што менавіта гэтыя чыньнікі – найбольш істотныя. Аднак мне хацелася б зьвярнуць увагу на другасны чыньнік, які аднак, дааволі істотна ўплывае на пэнсійнае забесьпячэньне ў нашай краіне. Гэты чыньнік – колькасьць вайскоўцаў і супрацоўнікаў унутраных органаў.

Дастаткова прыгадаць вядомы прыклад пра колькасную роўнасьць супрацоўнікаў МУС у Беларусі і Польшчы. Усім вядома, што супрацоўнікі міліцыі ды вайскоўцы могуць выходзіць на пэнсію ўжо ва ўзосьце 45 год. Такім чынам, скарачэньне колькасьці вайскоўцаў і міліцыянтаў станоўча адаб’ецца на сыстэме пэнсійнага забесьпячэньня нашай краіны, бо:

1. Меньшая колькасьць асобаў будзе выходзіць на пэнсыю ў раньнім веку. То бок, гэтыя людзі яшчэ на працягу 15 год будуць, умоўна кажучы, працаваць на іншых замест таго, каб іншыя працавалі на іх.
2. Значная доля з гэтай катэгорыі грамадзянаў будзе занятая ў рэальным сэктары эканомікі краіны, што асабліва істотна ва ўмовах сёньняшняй разьмеркавальнай пэнсыйнай сыстэмы.

Думаю, мала хто з сёньняшніх пэнсыянэраў задумваўся над тым, што нізкі пемар іхных пэнсіяў зьвязаны ў тым ліку і зь неадэкватна раздзьмутым апаратам праваахоўных органаў.

Парлямэнтарызм, як сродак ад “палітычных гараскопаў”

Дзейсная сыстэма абраньня дзяржаўных органаў Беларусі ёсьць хібнаю ня толькі з тае прычыны, што ў нашай краіне адсутнічаюць свабодныя выбары, як такія. Дадатковай праблемай ёсьць тое, што ўсе органы фармуюцца паводле мажарытарнага прынцыпу (у тым ліку – абраньне прэзыдэнта адзінай агульнадзяржаўнай “акругай”). Такая выбарчая сыстэма спрыяе таму, што палітычнае жыцьцё (як на дзяржаўным роўні, так і сярод тых, хто атаясамлівае сябе з дэмакратычнай апазыцыяй) набывае выразны пэрсаналісцкі характар. То бок палітычная барацьба разглядаецца выключна, як барацьба пэрсаналіяў, а не ідэяў ці палітычных праграмаў.

Здавалася б: а што такога дрэннага ў пэрсаналісцкім характары палітыкі? Па-першае, “персаналізаваная палітыка” спрыяе таму, каб выканаўчая ўлада фармавалася на грунце асабістай лаяльнасьці, а не прафэсіяналізму. А па-другое, наяўнасьць у парляманце пэўнае колькасьці “аднаасабовых палітыкаў” можа дрэнна ўплываць на хуткасьць і сыстэмнасьць працэсу заканатворчасьці. Так, ёсьць істотная рызыка, што асобныя патрэбныя законы ня будуць прымацца з-за адсутнасьці дастатковай падтрымкі, а агулам заканадаўства будзе непасьлядоўным і сыстэмным праз розныя інтарэсы орзных асобных дэпутатаў па тых ці іншых пытаньнях.

На рэспуліканскім роўні пэрсаналізм палітыкі адлюстроўваецца ў наяўнасьці толькі аднога публічнага палітыка – дзейснага прэзыдэнта краіны, якому супрацьстаіць аморфнае, “шматгаловае” утварэньне ў выглядзе “апазыцыі”. Таму няздольнасьць абраць адзінага кандыдата ў межах персаналізаванай палітычнай сыстэмы ставіць апазыцыю ў становішча апрыёры стратнае.

Аднак і на іншых роўнях палітычнае змаганьне паступова набыла выразна пэрсаналісцкі характар, у той час як “змаганьне ідэяў” адыйшло на задні плян. Так, напрыклад, падчас мясцовых альбо парляманцкіх выбараў выбаршчыкаў найбольш цікавіць асабістая біяграфія кандыдатаў, чымсі іх здольнасьць прапанаваць якасныя вырашэньні тых ці іншых рблемных пытаньняў. А ўнутрыапазыцыйныя спрэчкі ідэалягічна блізкіх палітычных сілаў (БНБ, розныя “лягеры” ў Партыі БНФ і г.д.) таксама носяць ня столькі “ідэйны” альбо “праграмны”, колькі пэрсаналісцкі характар. Прычым “пэрсаналзм” часам спараджае абсалютна абсурдныя сытуацыі, як, напрыклад, тлумачэньне моцы лідэра Хартыі-97 Анрэя Саньнікава добрым гараскопам.

У такіх варунках разьлічваць на нейкія пазытыўныя зьмены ў палітычным жыцьці краіны не выпадае. Адзіным шляхам для нармалізацыі палітычнага жыцьця краіны ў доўгатэрміновай пэспэктыве мне бачыцца ўсталяваньне парляманцкай рэспублікі з прапарцыйнай (альбо, зьмяшанай) выбарчай сыстэмай. Толькі ў такім выпадку ў палітыцы можна будзе разьлічваць на пераход ад “змаганьня асобаў” да “змаганьня ідэяў”. Хоць, натуральна, такі пераход ня будзе ані хуткім, ані канчатковым. І ўплыў асобных лідэраў на палітычнае жыцьцё краіны, так ці інакш, будзе значны. Так зараз ёсьць і ў іншых краінах, у тым ліку – парляманцкіх рэспубліках.

Зразумела, што ў межах дадзенай палітычнай сыстэмы пераход да парляманцкай рэспублікі не адпавядае зацікаўленьням кіроўчае эліты, альбо, прынаймней, таго, хто стаіць на яе чале. Аднак для апазыцыйных сілаў ідэя парляманцкай рэспублікі можа быць даволі карыснай, бо такая ідэя здольная аслабіць уплыў шэрагу негатыўных чыньнікаў, якія перашкаджаюць апанентам дзейснага прэзыдэнта знайсьці сваё месца на палітычным полі.

Па-першае, змаганьне за пераход да парляманцкай рэспублікі будзе спрыяць кансалідацыі розных пра-дэмакратычных сілаў, бо няма патрэбы спрачацца, хто мае быць лідэрам, а ўсе міжусобныя разборкі “пераносяцца” на час выбараў у парлямант. Па-другое, праца на ідэю парляментарызму вызваляе ад неабходнасьці падладжвацца пад палітычны каляндар, які фармуе дзейсная ўлада. Гэта дазволіць апазыцыі дзейнічаць самой, а не рэагаваць на дзеяньні ўлады. Да таго ж, гэта істотна ўскладніць працу рэпрэсіўнаму апарату, які, так ці інакш, працуе цыклічна, узмацняючы ціск падчас важных палітычных кампаній. А ў такім выпадку “карным органам” давядзецца ўвесь час знаходзіцца “на баявым дзяжурстве”. Ну, і па-трэцяе, такі падыход пакідае пэўнае месца ў далейшым палітычным жыцьці і дае пэўныя гарантыі для сярэдняга і ніжэйшага слаёў дзейснай эліты. А без талерантнага стаўленьня да магчымасьцяў пераменаў з боку гэтай фундаментальнай часткі дзейснага рэжыму дабіцца перамогі будзе даволі складана.

Натуральна, што ўзьнікае пытаньне адносна складанасьці прасоўваньня ідэяў парлямэнтарызму ў беларускім грамадзтве. Аднак гэтае пытаньне мае выключна тэхнічны характар (то бок “якім чынам зрабіць такую кампанію пасьпяховай”). І наўрад ці вырашэньне такой праблемы больш складанае, чым знаходжаньне адказу на пытаньне “як зматываваць народ пратэставаць супраць фальсіфкацыяў несвабодных выбараў”.

Пра геяў, талерантнасьць і дэмакратыю

Гей-парад, які прайшоў больш за тыдзень таму ў Менску мог бы прайсьці для мяне зусім незаўважна, калі б не той вэрхал у розных мэдыях ды блёгах, які ўзняўся пасьля яго. Разагналі і разагналі – зараз усіх разганяюць: што тут дзіўнага? Але каменты тых, хто заклікае “мачыць” гомасэксуалістаў і пры гэтым лічыць, што іх меркаваньне – цалкам сумяшчальнае з дэмакратычнымі поглядамі, прымусілі ўсё ж крыху абмазгаваць гэтую праблему.

Як і большасьць з тых, хто адкрыта не выказваў гамафобскія погляды, мушу адразу растлумачыць сваё стаўленьне да гомасэксуалізму, каб ні ў кога не было жаданьня пераходзіць на асобы. Я – прыхільнік кансэрватыўных каштоўнасьцяў (хоць і не адмаўляю сваёй прыязьні да некаторых з каштоўнасьцяў лібэральных). І, па шчырасьці, да апошняга часу я ўважаў сябе за гамафоба (у чым зараз пачаў моцна сумнявацца). Прынаймней, выгляд мужчынаў ніякім чынам не правакуе ўва мне жаданьне заняцца сэксам, а выгляд выключна мужчынскай пары вока мне ня радуе. Я – супраць таго, каб называць гомасэксуальныя сувязі “шлюбам”. Але я дапускаю, што ў выпадку ўзьнікненьня эннай масы ахвочых зарэгістраваць свае гомасэксуальныя адносіны ў дзяржаўным парадку, можна стварыць дзеля гэтага адмысловы праўны інстытут.

Тым ня меньш, я не магу не прызнаваць права гомасэксуалістаў на правядзеньне мірных акцыяў, бо лічу, што гэта – неад’емнае права кожнага грамадзяніна. І нават калі б мне было ня дужа прыемна гэта бачыць (а я не магу адказаць загадзя, якую ўнутраную рэакцыю ўва мне гэта выклікала), я лічу, што гэтую непрыемнасьць можна было б перажыць, калі б мне, як прадстаўніку іншых розных групаў меньшасьцяў (беларускамоўныя; нязгодныя з палітыкай ураду; тыя, хто супраць пабудовы АЭС; прыхільнікі парляманцкай рэспублікі і г.д.) таксама дазвалялася вольна ладзіць мірныя акцыі ды ў іх удзельнічаць. Бо дэмакратыя – гэта не тады, калі табе ўсё падабаецца, а тады, калі ты маеш права выказвацца супраць таго, што табе не падабаецца. І фраза “за дэмакратыю трэба плаціць” тычыцца ня толькі часоў, калі ты змагаесься за яе ў несвабоднай краіне, але і тых часоў, калі ты насалоджваесься дабротамі дэмакратыі.

Апроч таго, прапаную зьвярнуць увагу на слова “цярпімасьць” (сынонім талерантнасьці). Нездарма яно аднакарэннае са словам “цярпець”. Але, як мне падаецца, тут гаворка ідзе не пра той выпадак, калі мы вымушаныя штосьці “цярпець” пад страхам рэпрэсіяў ды гвалту, а пра гатовасьць “цярпець” тое, што табе не падабаецца, у імя больш істотных рэчаў. Таму я гатовы цярпець гей-парады ўжо хаця б дзеля таго, каб мець магчымасьць выказацца “супраць” называньня гомасэксуальных саюзаў “шлюбамі”...

“Грэцкі гарэх” бюракратыі

Мне дужа спадабался рашэньне Эўрапейскага Цэнтрабанку прымусіць Грэцыю зьнізіць заробкі дзяржаўным службоўцам ды наймаць кожнага новага дзяржслужбоўцу толькі пасьля сыходу пяці папярэдніх на пэнсію. І справа ня толькі ў тым, што такія захады дазволяць зьменьшыць вялізарны дэфіцыт бюджэту гэтае краіны. І нават не ў асалодзе ад “помсты паскудным чынушкам”, якія фальсіфікавалі дадзеныя статыстыкі, каб Эўразьвяз не разумеў напоўніцу праблемнасьці сытуацыі ў грэцкай эканоміцы.

Перш за ўсё, такое рашэньне мне падабаецца тым, што яно можа (не факт, што так і будзе) зматываваць маладых грэкаў інакш зірнуць на свае жыцьцёвыя пляны. І можа быць, што значна большая частка грэкаў абярэ для сябе шлях адкрыцьця сваёй справы ці проста працы ў бізнэсе замест таго, каб імкнуцца прасоўвацца як мага вышэй па бюракратычнай лесьвіцы. Да таго ж абвастрэньне ўнутрывідавое барацьбы сярод чыноўнікаў можа істотна падкасіць жаданьне “слугаў народу” працягваць руку па хабар. Бо калі пры ранейшым падыходзе дзейнічаў прынцып “рука руку мые”, дык цяпер адна рука за другую і ўхапіць можа.

Зірнуўшы на сытуацыю ў Беларусі, так і хочацца памарыць, каб хто прымусіў пайсьці на такія ж крокі кіраўніцтва нашае краіны. Бо, напрыклад, ад ідэалягічных супрацоўнікаў выканкамаў плёну аніякага, а заробкі ў гэтых найпатрэбных пасадоўцаў – немаленькія. Але ж хто будзе секчы сук, на якім сядзіць? Я да таго, што вертыкаль на месцах складае падмурак уладнай піраміды. Таму валіць гэтую піраміду для тых, хто сядзіць на самым версе – ход неразумны: падаць з вышыні дужа балюча.

Сярод тых, хто хаця б тэарэтычна можа прымусіць беларускія ўлады пайсьці на скарачэньне колькасьці дзяржслужбоўцаў, я бачу толькі 2 кандыдатуры. Адна зь іх – Міжнародны валютны фонд, які пасьля правалу перамоваў па нафце зноў стаў вельмі нават патрэбным беларускім уладам. Тым больш, што бюджэтная дысцыпліна і раней была адным з патрабаваньняў да краіны-атрымльніка крэдытаў. Калі заходнія краіны, якія маюць найбольшы ўплыў на прыняцьце рашэньняў у гэтай арганізацыі, моцна пакрыўдзяцца на апошнія “ня вельмі прыгожыя паводзіны” беларусіх уладаў, дык выставіць такое патрабаваньне яны могуць. Але, улічваючы агульны настрой Захаду на працяг “дыялёгу”, шансы на такі варыянт разьвіцьця падзеяў – невялікія.

Але найбольшы шанец на тое, каб прымусіць беларускія ўлады абмежаваць апетыты чыноўнікаў, мае нават не якаясь краіна ці міжнародная арганізацыя, а “Яе Вялікасьць Эканоміка”. Бо ад ейных законаў немагчыма адгарадзіцца мяжой, іх немагчыма адмяніць дэкрэтам ці ўказам, як немагчыма прымусіць замежных спажыўцоў і бізнэсоўцаў штогод набываць усё больш “беларускага”.

Краіна пад прымусам

Даведаўшыся вынікі апытаньня, праведзенага сярод прадпрымальнікаў Беларусі на замову аб’яднаньня “Перспектыва”, быў вельмі ўражаны адной лічбай. Апынулася, што 58,5% апытаных пачалі прадпрымальніцкую дзейнасьць змушана, бо іншага выйсьця ў людзей проста не было. То бок нават такое добрае пачынаньне, як адкрыцьцё ўласнае справы, большасьць людзей зьдзясьняла пад прымусам!

Цяжка казаць, наколькі гэты факт абумовіў невялікую пасьпяховасьць беларускіх ІП. Прыватна я схільны думаць, што куды больш істотным чыньнікам у гэтым сэнсе ёсьць празьмернае дзяржаўнае рэгуляваньне. У гэтым рэчышчы было б цікава ведаць, колькі з гэтых “змушаных” прадпрымальнікаў цяпер задаволеныя тым, што ўрэшце пачалі працаваць на сябе. Апытаньне пра гэта маўчыць, але, думаецца мне, што далёка ня кожны адказаў бы на гэтае пытаньне шчыра.

Мушу прызнаць: сам факт таго, што людзі ішлі ў прадпрымальнікі ад безвыходнасьці, мяне ня моцна зьдзівіў. Бо ўсе мы горш ці лепш памятаем часы, калі на беларускіх “гігантах прамысловасьці” масава праходзілі скарачэньні пасьля развалу СССР. Але маштабы зьявы сапраўды ўражваюць! Гэта прымусіла чарговы раз задумацца, колькі ж чалавек у нашай краіне займаюцца тым, чым вымушаныя, а ня чым хочуць займацца.

Многія маладыя людзі вымушаныя ісьці служыць у войска; студэнты-бюджэтнікі вымушаныя адпрацоўваць па разьмеркаваньні; мноства нашых суграмадзянаў вымушаныя ехаць за мяжу, каб зарабіць на жыцьцё для сваёй сям’і; многія маладзёны вымушана ідуць працаваць у міліцыю, бо нідзе больш за такую працу такія грошы ня плоцяць; многія настаўнікі вымушана працуюць за невялікі заробак, бо іншай працы ў сваім горадзе можна і не знайсьці. І як поўны антыпод сытуацыі, згаданай мной на пачатку – многія людзі робяцца найманымі працаўнікамі, бо ня могуць пачаць уласную справу...

Улічваючы, што любімы занятак ёсьць адным з істотных складнікаў чалавечага шчасьця, а недахоп апошняга часам змушае людзей ісьці на скрайнія захады, зусім ня дзіўна, што Беларусь мае высокі паказчык па самагубствах.

Безумоўна, заўсёды можна сказаць, што кожны чалавек ёсьць кавалём уласнага шчасьця, і што кожны мае права рабіць свой выбар. Згода. Вось толькі чамусьці атрымліваецца, што альтэрнатывамі выступаюць розныя з пералічаных мной вышэй “вымушаных” варыянтаў.

Каб давершыць карціну, прысьвечаную прымусу, прапаную зьвярнуць увагу на тое, якім чынам прымаюцца рашэньні кіраўніцтвам нашай краіны. Значная частка зь іх прымалася пад прымусам! Узгадайце хаця б продаж “Белтрансгазу” ці БПС-Банку, нерашучыя крокі па лібералізацыі, дэвальвацыю пачатку 2009 году, падпісаньне дакумантаў па АДКБ і г.д. Больш таго, пасьля словаў прэзыдэнта Лукашэнкі пра тое, што ён “наеўся гэтай улады”, складваецца ўражаньне, што балятавацца на чарговы тэрмін ён будзе таксама змушана.

Зрэшты, не выбіваецца з гэтага шэрагу і апазыцыйны асяродак. І гаворка тут ня толькі пра вымушаныя паходы на Бангалёр ці высокія кошты на арэндаваныя памяшканьні. Многія лідэры партыяў ды грамадзкіх аб’яднаньняў працягваюць кіраваць імі, бо проста ня могуць знайсьці сабе іншага занятка, а карміць сям’ю неяк трэба.

У такой сытуацыі ўсё, што можна параіць усім, хто адчувае змушанасьць свайго становішча,- гэта прынаймней захоўваць стан унутранай свабоды. Унутрана вольны чалавек мае больш шансаў стацца вольным насамрэч. Ні ў якім разе не заклікаю імгненна кідаць “змушаныя” заняткі – часам гэта проста немагчыма альбо неразумна. Але ж рабіць пэўныя, хоць бы і невялічкія, крокі ў бок сваіх жаданьняў ды памкненьняў усё ж варта.

Ізноў нафта: праца над памылкамі

Мушу прызнацца, што ў сваіх прагнозах адносна зыходу нафтавага канфлікту (гл. папярэдні пост) я не патрапіў нават блізка ад мэты. Усё ж такі палітычны момант тут быў выразна дамінантны. Хоць без эканомікі, натуральна, не абыйшлося.

Колькасьць страчаных Беларусьсю мільярдаў экспэрты ўжо падлічылі. Я, у сваю чаргу, хачу зьвярнуць увагу на іншы пункт нафтавай дамовы. А менавіта: калі нафтапрадукты, вырабленыя з расейскай нафты, будуць пастаўляцца назад у Расею, Беларусі вернуць мыту за адпаведны аб’ём нафты. Такім чынам, Масква ставіць Менск перад альтэрнатывай: альбо зьніжайце выдаткі (бо інакш на украінскі ды эўрапейскі рынак не патрапіць), альбо спрабуйце прабіцца на наш рынак .

Але выдаткі можна скараціць толькі за кошт зьніжэньня акцызаў ды падаткаў, якімі абкладзеныя НПЗ. А пра значнасьць нафтапрадуктаў для айчыннага бюджэту (які трэба старанна напаўняць, каб пацешыць электарат перад выбарамі) лішні раз казаць, думаю, ня трэба.

Выхад на расейскі рынак таксама няпросты. Бо трэба неяк папоўніць зваротны капітал, каб скампенсаваць часавы лаг паміж выдаткаваньнем грошаў на набыцьцё нафты ды іх вяртаньнем за кошт мыта і продажу нафтапрадуктаў. Таму найвідавочны варыянт – здаць НПЗ расейцам. Але нават калі ўпарты прэзыдэнт Беларусі не паддасца, дык найверагодней, што ён абярэ варыянт з часовай стратай грошаў, чымсі са сталай, то бок пойдзе прадаваць нафтапрадукты на ўсход. Тым больш, што тут ёсьць хоць якая канкурэнтная перавага: расейскія НПЗ куды меньш мадэрнізаваныя за беларускія.

Вось такім простым чынам можа ляснуцца значная частка беларускага экспарту ў Эўразьвяз. А, з пункту гледжаньня геапалітыкі, чым меньш гандлюеш – тым меньш уплываеш. Таму вынікі нафтавых перамоваў для ЭЗ зусім не адназначныя: з аднаго боку, Лукашэнка эканамічна саслабеў, і на яго можна ціснуць, зь іншага – праз ціск можна страціць апошнія магчымасьці ўплываць на Беларусь, калі яна ізноў паверне зьнешнюю палітыку ў адзін бок.

Зрэшты, і сам Лукашэнка стаіць перад няпростым выбарам. Яму ня дужа хочацца ізноў вяртацца да прарасейскай палітыкі, толькі пачаўшы весьці сапраўды шматвэктарную палітыку. Такім чынам, Расея свой “ход канём” зрабіла. Цяпер усё залежыць ад таго, як прарэагуюць на гэты крок Эўразьвяз і Лукашэнка. Вось крыўдна толькі, што больш за 9 мільёнаў чалавек (пакуль яшчэ?), чые жыцьці залежаць ад рэакцыі ЭЗ і ППРБ, самі ўплываць на сытуацыю ня хочуць. Ажно чарговая цытата прыгадалася: “А что подумал кролик, никто не узнал, потому что он был очень воспитанный”...

Нафтавыя разборкі: сачыце за біржамі

У чарговым нафтавым канфлікце паміж Менскам ды Масквой мяне прыватна найбольш зацікавіла адна дэталь: кошты на нафту папаўзьлі ўгару і многія аналітыкі сьхільныя зьвязваць такі рост як раз з Беларуска-Расейскімі разборкамі. Здавалася б, што тут новага: патэнцыйная няпэўнасьць з пастаўкамі нафты ў Эўропу, натуральна, прывядзе да росту коштаў.

Але справа ня ў гэтым. Справа ў тым, што адзін, а то нават і абодва бакі канфлікту зацікаўленыя ў ягоным працягу. Для Расеі рост коштаў на нафту заўсёды быў галоўным чыньнікам заможнасьці і палітычнай магутнасьці. Для Беларусі – краіны, якая хоць і ня мае багатых запасаў “чорнага золата”, але актыўна яго перапрацоўвае – рост коштаў на нафту таксама хутчэй спрыяльны чыньнік. Да таго ж рост даходаў Расеі прывядзе да таго, што там зьявяцца ў чарговы раз грошы на тое, каб набыць цуды беларускай прамысловасьці, якія тоннамі сумуюць на складах.

Не думаю, што тут можна весьці гаворку пра нейкую змову, ды і ня дужа я захапляюся змоўніцкімі тэорыямі. Аднак Крэмль яшчэ напрыканцы лета 2008 году паказаў сябе неблагім біржавым гульцом. Тады, пасьля заяваў Уладзімера Пуціна на адрас “Мечелу”, а таксама вайсковага канфлікту з Грузіяй кошты акцыяў многіх расейскіх кампаніяў зваліліся долу, а кантраляваны дзяржавай “Внешэкономбанк” кінуўся іх актыўна набываць.

Таму не выключаю, што і ў дадзеным выпадку расейскія ўлады будуць зусім ня супраць правесьці “карэкцыю” коштаў на важны для іх актыў (хоць не думаю, што першаснай прычынай для канфлікту зь Менскам было менавіта жаданьне “падкінуць” кошты на нафту).

У такім выпадку для складаньня больш-меньш якаснага прагнозу ня варта кіравацца “фундаментальным аналізам”, то бок спрабаваць разгадаць схаваныя перамоўныя пазыцыі двух бакоў. Паспрабую толькі ўсталяваць магчымыя межы працягу канфлікту. Няма сумневаў, што ў дадзеным канфлікце Масква, як бок з больш моцнай пазцыяй, гатовая трымацца значна даўжэй. Аднак эскаляцыя канлікту у выглядзе чарговага “абрубону” краніка і сварак з Эўропай ёй таксама непатрэбная.

Таму, на мой погляд, тут варта зьвярнуцца да аналізу тэхнічнага. Зараз кошт на нафту складае крыху больш за 80$ за барэль. Беларускі бок заявіў пра тое, што нафты ў яго хапае на 3 тыдні працы “Нафтану” ды МНПЗ. За гэты час, нават пры істотным абвастрэньні канфлікту, нафта наўрад ці перакрочыць псыхалягічна істотную адзнаку ў 100$ за барэль. А вось 90$ за барэль узяць можна.

Натуральна, што пасьля замірэньня адбудзецца пэўная карэкцыя коштаў. Таму важна, каб кошты на той момант склалі хаця б каля 95$ за барэль. Таму, шаноўнае спадарства, сочачы за разьвіцём Беларуска-Расейскіх перамоваў, зьвяртайце часам увагу на біржавыя каціроўкі. Хаця б дзеля таго, каб ацаніць эфектыўнасьць мэтодаў тэхнічнага трэйдынгу.